Was jij erbij, op het drukbezochte AVS schoolleiderscongres op vrijdag zeventien maart? Het vond plaats op een interessante locatie, namelijk in DeFabrique in Utrecht; een industriële, roestige en hippe fabriekshal met goede catering.
Intern ondernemerschap met als invalshoek: de wisselende context van een schoolleider
Geeft niks als je het gemist hebt, wij praten je in deze blog wel bij. En dan met name over onze sessie die we daar ’s ochtends gehouden hebben. Want die ging over intern ondernemerschap, met als invalshoek de vraag: ‘hoe ga je als schoolleider om met de steeds wisselende context?’
Sessieleiders over intern ondernemerschap
Onze Jan Rozenbroek (senior consultant/recruiter) en Thijs Conijn (senior consultant en partner), beide voormalig schooldirecteuren, hebben tijdens deze sessie geprobeerd om daar antwoorden op te vinden. Dat deden ze niet alleen, maar samen met de veertig deelnemers in de – daarmee helemaal volle – zaal.
Wisselende context uitgelegd
Als eerste: wat bedoelen we met ‘wisselende context’? Als schoolleider zal je het vast herkennen: de ene dag heb je te maken met zieke leerkrachten, dan weer met ouders die vragen hebben, en dan weer de inspectie die op je stoep staat. Of er is weer een nieuwe methodiek die doorgevoerd moet worden, of een schoolplein dat ineens niet meer voldoet aan de normen, of er staan uit het niks jeugdbeschermers op de stoep die kinderen komen ophalen, omdat ze uit huis geplaatst worden. Kortom: er is geen dag hetzelfde, want je krijgt elke keer een nieuw probleem van een ander op je bordje. Ofwel: een nieuw aapje op je schouder. “Een leuke hondenbaan”, zei Jan, half grappend en half gemeend.
Wat vraagt dat van schoolleiders
De zaal moest lachen maar knikte ook instemmend; een herkenbare uitdaging dus. “Wat vraagt dat van jullie?” vroegen Jan en Thijs aan het publiek. “Flexibiliteit”, gaven meerdere aan. “Loslaten”, kwam ook veel naar voren. Tijd, overzicht, en continu schakelen, werden eveneens meermaals benoemd. Daarbij ook vertrouwen, creativiteit, improvisatie en overzicht. Best wat vaardigheden en capaciteiten dus, die je als schoolleider op zak moet hebben.
Intern ondernemerschap als middel tegen aapjes op de schouders
“En hoe zorgen jullie ervoor dat niet alle aapjes bij jullie terecht komen?”, was hun volgende vraag. Met andere woorden: welke vormen van intern ondernemerschap passen jullie hierop toe? Want: intern ondernemerschap kan een oplossing zijn om de aapjes op je schouders te verminderen. In wat meer abstracte termen kregen Jan en Thijs het volgende terug vanuit de zaal: delegeren, gedeeld leiderschap, een professionele aanspreekcultuur creëren, de verantwoordelijkheid daar leggen waar die hoort, en wederom werd vertrouwen genoemd.
Ruimte voor fouten: een onderdeel van intern ondernemerschap
Eén van de onderdelen van intern ondernemerschap, of intern leiderschap, is de mate van ruimte die je geeft en krijgt voor het maken van fouten, geven Jan en Thijs mee. De schoolleiders in het publiek geven aan dat zij daar van hun leidinggevende veel ruimte voor krijgen. En die ruimte geven zij op hun beurt weer aan de leraren. Waarom is dit belangrijk? Als jij er als schoolleider een controlerende rol op nahoudt, komen mensen over het algemeen ook meer bij jou om te checken of het klopt. Immers; veel ruimte (voor fouten) hebben ze op deze manier niet. Zij hebben daarmee ook automatisch sturing nodig, en komen dus elke keer hun aapje weer bij jou brengen. Dus: bied je veel ruimte, dan krijg je in theorie ook minder aapjes, omdat ze leren van hun fouten.
Voorbeeld intern ondernemerschap: piketdiensten
Overigens kwamen de deelnemers met prachtige, concrete voorbeelden van intern ondernemerschap. We delen er graag een aantal met je. Zo vertelde een van de aanwezige schoolleiders, dat zij piketdiensten (oproepdiensten) heeft geïntroduceerd. Zij heeft het zo georganiseerd dat alle medewerkers voor acht uur per jaar worden ingeroosterd voor uitval en vervanging. Dat is prettig, want zo ondervang je dat klassen naar huis gestuurd moeten worden wegens het lerarentekort. Is het niet nodig dat de leerkracht invalt? Dan wordt de piketdienst omgezet in collegiale consultatie, die de leerkracht geeft op een andere locatie binnen de organisatie. Om daar een concreet voorbeeld bij te schetsen: Juf Katinka van de Rode Broeken School is ingeroosterd voor piketdienst op maandag, en wordt die ochtend gebeld omdat ze moet invallen op de Groene Schoenen School. Dan gaat ze daarheen. Wordt ze niet gebeld? Dan gaat ze naar de Gele Truien School om mee te kijken in de les van meester Vincent, en geeft ze hem daar feedback op. Win-win.
Voorbeeld intern ondernemerschap: bokslessen
Een ander bijzonder voorbeeld was dat van de bokslessen. Wat vertelde deze schooldirecteur namelijk? Zij heeft twee mannen ingehuurd die boksles geven aan leerlingen, onder andere als vorm van opvoeding, maar dit wordt ook aan de teamleden gegeven. Daarmee worden beiden groepen niet alleen weerbaarder, maar gebruikt ze deze sessies specifiek voor de teamleden ook als voorloper op de functioneringsgesprekken!
Opgestoken lessen over intern ondernemerschap
Een paar mooie voorbeelden van intern ondernemerschap dus, om zo het aantal aapjes op de schouders wat te kunnen reduceren. Wat hebben de deelnemers zoal van deze sessie opgestoken, was een van de laatste vragen die Jan en Thijs voor het publiek hadden. “Dat de autonomie die ik neem, blijkbaar ondernemerschap heet.” Of: “ Ik weet nu nog meer dat het draait om vertrouwen, en om fouten te laten en dúrven maken.” Een ander mooi antwoord was: “Theoretische informatie over hoe je een klimaat schept, dat ruimte biedt voor intern ondernemerschap.” En ook: “De ideeën vanuit het team mogen meer omarmd worden, en zij mogen daar zelf de eigenaar van blijven.”
Tool om intern ondernemerschap op jouw school te meten
We mogen dus concluderen dat we de schoolleiders in de zaal nieuwe inzichten hebben kunnen meegeven. Daarom, en omdat we gedurende deze dag ook veel bestaande en nieuwe contacten hebben gesproken, hebben we het schoolleiderscongres als leuk en waardevol ervaren! De deelnemers ontvangen van ons trouwens nog een tool waarmee ze hun intern ondernemerschap kunnen meten in hun eigen school. Heb jij hier ook interesse in? Neem dan contact met ons op en laat ons dat weten!
